Chiński Nowy Rok i Tet w Wietnamie 2025 - Tradycje i Zwyczaje

Chiński Nowy Rok (oraz Tết Nguyên Đán w Wietnamie) to jedno z najważniejszych świąt w Azji Południowo-Wschodniej, obchodzone w wielu krajach w regionie, gdzie mieszka liczna społeczność chińska.

Święto to, w zależności od kraju, znane jest również jako Lunar New Year (Nowy Rok Księżycowy) lub Spring Festival (Święto Wiosny), to jedno z najhuczniej obchodzonych świąt w krajach Azji, zwłaszcza w Chinach, Wietnamie, Korei, Japonii czy Tajlandii. Święto to jest obchodzone zgodnie z chińskim kalendarzem księżycowym, co oznacza, że data Nowego Roku jest zmienna i przypada na dzień po drugiej pełni księżyca po zimowym przesileniu, zazwyczaj pomiędzy końcem stycznia a połową lutego.

Znaczenie Chińskiego Nowego Roku

Chiński Nowy Rok symbolizuje początek nowego cyklu w chińskim kalendarzu, który dzieli się na 12 lat, z których każde jest przypisane do konkretnego znaku zodiaku (np. Szczur, Bawół, Tygrys, Królik, itp.). Rok 2025 to Rok Węża. Obchody mają na celu powitanie wiosny, co jest symbolem odrodzenia i nowych początków, a także oczyszczania i przygotowania na nadchodzący rok.

Tradycje i obchody

Chiński Nowy Rok jest czasem, kiedy rodziny zbierają się razem, aby uczcić przodków, wspólnie biesiadować i odprawiać różne rytuały. W tradycji chińskiej duże znaczenie mają symbole szczęścia i pomyślności, dlatego w czasie tych obchodów często spotyka się następujące elementy:

• Ozdoby: często w kolorze czerwonym, który to jest kolorem szczęścia w chińskiej kulturze, dlatego w domach i miastach pojawiają się liczne czerwone dekoracje – lampiony, wstążki, papierowe wycinanki i różne symbole.

• Tańce Smoka i Lwa: w wielu miastach odbywają się parady z tańcem smoka i lwa, które mają na celu odpędzenie złych duchów i przyciągnięcie pomyślności.

• Fajerwerki: w noc poprzedzającą Chiński Nowy Rok, w wielu miastach odbywają się ogromne pokazy fajerwerków, mające na celu odpędzenie złych duchów i przywitanie nowego roku z radością.

• Pokarmy: w czasie tego święta spożywa się specjalne potrawy, które mają przynieść pomyślność, takie jak pierożki w kształcie złotych sztabek (symbolizujące bogactwo), ryż, dania z kaczki, wieprzowiny, ryb, a także słodycze.

• Czerwone koperty: znane jako "hongbao" w Chinach i "li xi" w Wietnamie, to koperty zawierające pieniądze, które starsi członkowie rodziny dają młodszym. Ma to przynieść szczęście, bogactwo i powodzenie w nadchodzącym roku.

Wielkość obchodów

Chiński Nowy Rok to jedno z najdłużej obchodzonych świąt w Chinach, trwające od 7 do 15 dni. W Chinach, ale także w innych krajach z tradycjami chińskimi, takich jak Wietnam, Singapur, Tajlandia czy Malezja. Chiński Nowy Rok to okres radości, obfitych spotkań rodzinnych, wymiany prezentów, ale także refleksji nad przeszłym rokiem i nadziei na lepszy rok przyszły. W Laosie, Kambodży i Indonezji obchody są mniej spektakularne, choć w miastach z chińską społecznością również odbywają się mniejsze wydarzenia i uroczystości.

Różnice w obchodach w różnych krajach

• Chiny i Hongkong: tutaj obchody są najbardziej spektakularne, z paradami, tańcami smoków i ogromnymi festiwalami w miastach. Są to jednocześnie obchody bardzo rodzinne, z tradycjami, które różnią się od regionu do regionu. W Pekinie popularne są pokazy tańca smoka, a w regionie Guangdong odbywają się parady z różnymi tradycyjnymi formami sztuk. Przygotowania do Chińskiego Nowego Roku (znanego również jako Święto Wiosny) zaczynają się na kilka tygodni przed. Ludzie sprzątają domy, aby pozbyć się złych duchów i przywitać nowe, pozytywne energie. W miastach odbywają się także wielkie zakupy, a sklepy wypełniają się czerwonymi ozdobami, jak lampiony, pary szczęśliwych znaków, a także specjalnymi produktami spożywczymi, które mają symbolizować dobrobyt, szczęście i pomyślność. W okresie przed Nowym Rokiem w Chinach ma miejsce masowy ruch migracyjny, znany jako Chunyun, kiedy to setki milionów ludzi podróżują do swoich rodzinnych miast i wsi, aby spędzić czas z rodziną. To jedno z największych na świecie corocznych migracji ludzkich, związane z powrotem do domów na czas obchodów Nowego Roku. W wielu miastach pociągi, samoloty i drogi są zatłoczone. W Wigilię Nowego Roku (znaną jako Chuxi), rodziny zbierają się przy wspólnym stole, aby zjeść tradycyjną kolację. W potrawach takich jak pierożki (jiaozi) czy ryż kleisty (symbolizujący szczęście i dobrobyt) kryją się różne symboliczne znaczenia. W niektórych domach odbywają się także ceremonie składania ofiar przodkom. W dniu Nowego Roku, miasto zapełnia się kolorowymi dekoracjami, a ulice wypełniają tańce smoków i lwów, które mają na celu odpędzenie złych duchów i przyciągnięcie szczęścia. Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów obchodów są fajerwerki. W wielu miastach rozświetlają one niebo w nocy, tworząc niesamowitą atmosferę. Choć w niektórych dużych miastach, takich jak Pekin, wprowadzono ograniczenia związane z zanieczyszczeniem powietrza, tradycja strzelania fajerwerków jest nadal żywa w wielu innych częściach kraju. Wręczanie czerwonych kopert (hongbao) z pieniędzmi to jedna z najstarszych tradycji związanych z Chińskim Nowym Rokiem. Zwyczaj ten dotyczy głównie dzieci, które otrzymują je od dorosłych członków rodziny oraz przyjaciół. Czerwony kolor symbolizuje szczęście i odstrasza złe duchy, a pieniądze w kopertach mają przynieść dobrobyt w nadchodzącym roku. Z roku na rok coraz częściej praktykowane są elektroniczne hongbao, które są wysyłane za pośrednictwem aplikacji, jak WeChat czy Alipay. Obchody Chińskiego Nowego Roku trwają około 15 dni, a najważniejsze wydarzenia skupiają się na pierwszym tygodniu. Podczas tego okresu chińskie firmy są zamknięte, a ludzie korzystają z wolnego czasu na spotkania z rodziną, turystykę i zabawę. Jest to również czas odpoczynku i celebracji w życiu codziennym. W 15. dniu Chińskiego Nowego Roku obchodzony jest Festiwal Latających Lampionów (Yuanxiao Jie). Tego dnia w wielu miejscach organizowane są festiwale lampionów, a ludzie wypuszczają je w niebo, symbolizując odejście złych duchów i modląc się o pomyślność na nowy rok. W tym dniu organizowane są również parady i występy artystyczne. Jest to także dzień, kiedy spożywa się zupę z kleistego ryżu (tangyuan) – symbolizującą jedność i pełnię rodzinną.

• Wietnam: tutaj Nowy Rok nazywa się Tết Nguyên Đán i jest to odpowiednik chińskiego Nowego Roku, ale ma swoje unikalne tradycje i znaczenie kulturowe. Tết Nguyên Đán również opiera się na kalendarzu księżycowym i obchodzony jest na początku wiosny. Jest to czas rodzinnych spotkań, składania hołdów przodkom, składania życzeń oraz organizowania różnych festiwali i wydarzeń. Dzień przed Têt, znany jako Tất Niên (co oznacza "kończenie roku"), jest dniem, w którym rodziny gromadzą się, by pożegnać stary rok i rozpocząć przygotowania na powitanie nowego. Tego dnia odbywa się ceremonia ofiarowania przodkom, podczas której rodzina składa ofiary z jedzenia i napojów, aby podziękować za błogosławieństwa w mijającym roku i prosić o opiekę w nadchodzącym. Têt zaczyna się od „đón giao thừa”, czyli ceremonii powitania Nowego Roku. To jeden z najważniejszych momentów, kiedy rodzina zbiera się, by złożyć życzenia zdrowia, szczęścia i pomyślności na nowy rok. Po ceremonii, tradycyjnie, w Wietnamie osoby młodsze składają życzenia starszym członkom rodziny, a także wręczają im koperty z pieniędzmi, znane jako lì xì, które symbolizują dobrobyt i szczęście. Po ceremonii odbywa się wspólna kolacja, na której serwowane są tradycyjne potrawy takie jak bánh chưng (dla północy) lub bánh tét (dla południa), a także mięso wieprzowe i ryż kleisty. Kolacja to czas integracji rodzinnej i odpoczynku po całym dniu obchodów. Tradycja lì xì, czyli dawania czerwonych kopert z pieniędzmi, jest kluczowym elementem obchodów. Koperty te są wręczane młodszym członkom rodziny przez starszych. W obecnych czasach, podobnie jak w Chinach, coraz częściej używa się elektronicznych kopert za pośrednictwem aplikacji mobilnych, jak Zalo, Messenger, WeChat czy Momo. Wietnamczycy celebrują ten okres z licznymi tradycjami, które różnią się od chińskich. Wietnamczycy nie lubią określenia “Chiński Nowy Rok” i tutaj raczej stosuje się określenie Lunarny lub po prostu Tết. Wietnamczycy świętują go z rozmachem, a ulice miast, takich jak Hanoi i Ho Chi Minh City, ozdabiane są tradycyjnymi lampionami i dekoracjami. W Wietnamie chińska kultura ma silny wpływ, zwłaszcza w rejonach południowych, gdzie odbywają się parady, pokazy sztuk walki oraz liczne festiwale kulinarne.

• Singapur: W Singapurze Chiński Nowy Rok to czas dużych festiwali w Chinatown, z licznymi pokazami, targami i paradami, a także festiwalami kulinarnymi i wystawami rzemiosła. W Marina Bay organizowane są wystawy i pokazy związane z Nowym Rokiem, w tym m.in. wystawa wielkich lampionów. W okolicach Chińskiego Nowego Roku w Singapurze odbywa się również Festiwal Świateł, który trwa przez kilka tygodni i obejmuje pokazy świetlne, koncerty oraz inne wydarzenia kulturalne. Jest to czas na obdarowywanie się czerwonymi kopertami oraz spożywanie specjalnych potraw, takich jak prosperity yee sang, kimchi, jiaozi (chińskie pierożki) i nian gao. W tym czasie w Singapurze odbywają się również festyny kulinarne, w których można spróbować tradycyjnych potraw chińskich. Jest to także czas, kiedy na ulicach pojawiają się specjalne stoiska z słodyczami noworocznymi i tradycyjnymi ciastkami. Noworoczny Dzień Otwarty to wyjątkowy moment, w którym wiele chińskich świątyń w Singapurze jest otwarte dla zwiedzających. Mieszkańcy i turyści mogą uczestniczyć w ceremoniach, złożyć życzenia i modlitwy.

• Tajlandia: W Tajlandii obchodzony jest głównie przez chińską społeczność, z wieloma wydarzeniami kulturalnymi, takimi jak tańce smoka, pokazy światła i różne festiwale. W tym roku w Tajlandii obchody będą miały szczególny charakter. Rok 2025 to 50-lecie zawarcie stosunków dyplomatycznych między Tajlandią a Chinami. Z tej okazji w Bangkoku i innych częściach kraju odbywają się liczne wydarzenia, które podkreślają wyjątkową współpracę kulturalną pomiędzy tymi dwoma krajami. W tym roku Tajlandia kładzie szczególny nacisk na żywą tradycję oraz promowanie kulturalnych wartości w ramach strategii „Amazing Thailand Grand Tourism and Sports Year 2025”. W Bangkoku, centralnym punktem obchodów będzie słynna Yaowarat Road, znana również jako Chinatown. Od 19 stycznia do 9 lutego 2025 r. będzie można podziwiać imponującą instalację świetlną zatytułowaną „Rozpal swoje zmysły: Obejmij nasze dwie kultury”, która rozświetli ulice Chinatown. Ceremonia otwarcia odbędzie się 19 stycznia i zainauguruje cykl wydarzeń, w tym koncerty, występy artystyczne oraz pokazy kulinarne. W CentralWorld w Bangkoku, w dniach 28 stycznia – 2 lutego 2025 r., odbędzie się cykl wydarzeń z ceremonią błogosławieństwa i występami chińskich artystów z różnych regionów Chin. Goście będą mogli uczestniczyć w pokazach kaligrafii, wytwarzania lampionów czy rzeźbienia w glinie.

• Malezja: Malezja, podobnie jak Singapur, ma bardzo huczne obchody w Chinatown oraz w innych miastach z dużą populacją chińską. Miasta i sklepy są przyozdobione czerwonymi lampionami, smokami i kometami, co symbolizuje ochronę przed złymi duchami. W miastach jak Kuala Lumpur i George Town odbywają się specjalne wystawy, a ulice są pełne kolorowych dekoracji. Odbywają się parady smoków i lwów, koncerty, wystawy i pokazy sztuk walki. W okresie przed Chińskim Nowym Rokiem otwierają się tradycyjne rynki, na których sprzedaje się specjalne produkty związane z tym świętem, jak np. ciasta ryżowe (tzw. "nian gao"), pomarańcze (symbolizujące bogactwo) i przedmioty dekoracyjne. Na zakończenie obchodów Chińskiego Nowego Roku w Malezji odbywa się tradycyjne Święto Lampionów, kiedy to ulicami miast przemaszerowują procesje z lampionami, a na niebie pojawiają się fajerwerki.

• Kambodża: tutaj Chiński Nowy Rok, zwany tu także Têt Chines lub Chun Jie, jest jednym z najważniejszych świąt w kalendarzu wśród Khmerów pochodzenia chińskiego. W tym okresie Kambodża staje się pełna tradycyjnych obrzędów, radości i kulinarnych festiwali. W Phnom Penh (stolica), Chinatown jest głównym miejscem obchodów, gdzie ulice są ozdobione czerwonymi lampionami i smokami. Można spotkać stragany z tradycyjnymi dekoracjami oraz różnymi dobrami na sprzedaż. Chińczycy w Kambodży odprawiają modlitwy i składają ofiary dla przodków w świątyniach i rodzinnych ołtarzach. W wielu domach odbywają się ceremonie składania ofiar, jak jedzenie, owoce, a także specjalne jedzenie przygotowane na tę okazję. Tak jak w innych krajach Azji Południowo-Wschodniej, czerwone koperty (hongbao) są popularnym zwyczajem, gdzie starsze osoby obdarowują dzieci i młodszych członków rodziny drobnymi kwotami pieniędzy na szczęście w nadchodzącym roku. W Phnom Penh odbywają się parady tańców lwich i smoków, które mają na celu odpędzenie złych duchów oraz przyciągnięcie szczęścia i dobrobytu. W Siem Reap obchody są mniejsze. Miasto ma małą, ale aktywną dzielnicę Chinatown, gdzie społeczność chińska zbiera się, by świętować Nowy Rok. Ulice są udekorowane czerwonymi lampionami, a niektóre sklepy i restauracje oferują specjalne promocje z okazji święta. Jest to również miejsce, w którym odbywają się różne tradycje, jak modlitwy i składanie ofiar.

• Laos: Chiński Nowy Rok obchodzony jest głównie wśród społeczności chińskich, zwłaszcza w Vientiane i innych większych miastach, gdzie chińska diaspora ma swoje silne korzenie. Chociaż Laos jest krajem o w większości buddyjskim charakterze, chińska tradycja noworoczna jest szanowana i obchodzi się ją w sposób radosny. Jak w innych krajach, tradycja dawania czerwonych kopert (w Laosie nazywanych "ang pao") jest bardzo popularna. Starsi członkowie rodziny ofiarowują młodszym koperty z pieniędzmi, co symbolizuje przekazywanie szczęścia na Nowy Rok. Wiele osób odwiedza świątynie w tym okresie, składając ofiary i modląc się o pomyślność w nadchodzącym roku. Jest to czas, aby oddać cześć przodkom i wyrazić wdzięczność za obfitość. W Vientiane odbywają się festiwale, na których sprzedawane są tradycyjne potrawy i wyroby. W miastach można także zobaczyć pokazy kulturalne i inne wydarzenia nawiązujące do chińskich tradycji.

• Indonezja: ma dużą społeczność chińską, szczególnie w miastach takich jak Jakarta, Surabaya i Medan, gdzie Chiński Nowy Rok jest obchodzony w sposób pełen tradycji i radości. Przez wiele lat, obchodzenie Chińskiego Nowego Roku było ograniczone przez przepisy rządowe, ale od lat 90. XX wieku stało się legalne i zaczęto je obchodzić publicznie. W miastach takich jak Jakarta i Medan organizowane są wielkie festiwale i parady, w tym tańce smoków i lwich, pokazy sztucznych ogni oraz wystawy, które przyciągają tłumy. W Jakarta Chinatown odbywa się doroczny Festiwal Chińskiego Nowego Roku, który obejmuje parady, koncerty i wystawy. Ulice w Chinatown w miastach takich jak Jakarta są udekorowane lampionami i kolorowymi ozdobami. Rynki oferują szeroką gamę tradycyjnych produktów, takich jak drobne ozdoby i ciasta noworoczne. Chińscy Indonezyjczycy tradycyjnie zbierają się w gronie rodziny, aby świętować Nowy Rok. Podobnie jak w innych krajach, czerwone koperty są wręczane dzieciom i młodszych członkom rodziny. W Indonezji spożywa się wiele specjałów na Chiński Nowy Rok, takich jak kue keranjang (ciasto ryżowe), prosperity yee sang, jiaozi (chińskie pierożki) oraz ryż w kształcie kuli, który symbolizuje szczęście. W Indonezji Chińczycy odwiedzają świątynie, by złożyć ofiary i modlitwy. W Jakarta istnieją tradycyjne ceremonie odbywające się w chińskich świątyniach, które są otwarte dla wszystkich, także dla turystów.

Symbolika

Chiński Nowy Rok, będący najważniejszym świętem w chińskiej kulturze, pełen jest symboliki, której celem jest przyciągnięcie szczęścia, pomyślności i zdrowia na nadchodzący rok. Elementy symboliczne powtarzają się nie tylko w Chinach, ale także w wielu krajach Azji Południowo-Wschodniej, które obchodzą ten wyjątkowy czas.

• Czerwień – to jeden z najważniejszych symboli Chińskiego Nowego Roku. Uważa się, że przynosi on szczęście, odpędza zło i negatywną energię. Czerwone dekoracje, koperty, ubrania oraz inne elementy są powszechnie widoczne podczas obchodów.

• Złoto – symbolizuje bogactwo i dobrobyt. Z tego powodu koperty „hongbao” lub „ang pao” są często wypełniane pieniędzmi, a dekoracje i ozdoby mają na celu przyciągnięcie finansowego sukcesu.

• Smok i lew – te mitologiczne stworzenia symbolizują siłę, moc i ochronę przed złem. Tańce lwów i smoków są popularnym elementem obchodów, mającym na celu odpędzenie złych duchów.

• Rodzina – Chiński Nowy Rok to czas jedności rodzinnej. Wiele ceremonii skupia się na oddaniu czci przodkom, dbaniu o dobre relacje rodzinne i zapewnianiu szczęścia młodszych pokoleń. Jest to także moment, kiedy cała rodzina zbiera się razem, by świętować i dzielić się radością.

• Jedzenie – potrawy, takie jak makarony, pierogi, ryż i owoce cytrusowe, mają symbolizować długowieczność, obfitość i pomyślność w nadchodzącym roku. W każdej z tradycji związanych z obchodami Chińskiego Nowego Roku istnieją potrawy o specyficznym znaczeniu.

Chociaż obchodzenie Chińskiego Nowego Roku w różnych krajach Azji Południowo-Wschodniej różni się, to mnóstwo jest też wspólnych elementów, takie jak spotkania rodzinne, symbolika koloru czerwonego, tradycja wręczania kopert z pieniędzmi, parady oraz składanie ofiar przodkom. Niezależnie od miejsca, Chiński Nowy Rok pozostaje czasem radosnego świętowania, a jego celem jest przyciągnięcie pomyślności, dobrobytu i szczęścia na nadchodzący rok.

Dzięki, że wpadłeś/aś. Jeżeli uważasz, że treści są dla Ciebie przydatne, odwdzięcz się małą kawką lub daj znać poprzez udostępnienie na swoich mediach społecznościowych.

Będzie nam miło, jeżeli zaobserwujesz nasz na instagramie oraz na facebooku. Staramy się przekazywać jak najbardziej aktualne treści. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w zaplanowaniu swojej własnej podróży do Azji Południowo - Wschodniej, napisz do nas, chętnie pomożemy 😊